Premda je efekat građanske inicijative, sprovedene u februaru ove godine povodom prjedloga da se donese odluka o zabrani Objekta za hemijsko-termički tretman plastike, postignut i nosiocima odluka je jasno šta građani misle o ovom postrojenju, u ime grupe građana, advokatica iz Banja Luke, Dragana Stanković, podnijela je apelaciju Ustavnom sudu.
Podsjećanja radi, inicijativni odbor je zajedno sa grupom od devetnaest građana, prikupio 1676 potpisa i dokument sa potpisima, pokušao predati na protokol Opštine Vlasenica, što je odbijeno. Tada je podnesena prva žalba Vrhovnom sudu Republike Srpske, a potpisi su poslati poštom. Opština Vlasenica je aktom od 24.03.2023.godine, naslovljenim kao Obavještenje, pozvala inicijativni odbor da uredi podnesak, ali bez preciziranja o kakvim nedostacima je riječ i bez podneska koji je ostao u prostorijama Opštine. Na to Obavještenje je podnesena žalba Vrhovnom sudu a obavještena je i Opština Vlasenica da je nejasno, paušalno i neodređeno o kakvom nedostatku je riječ. Nakon toga, Odjeljenje za opštu upravu Opštine Vlasenica, zaključkom od 11.04.2023.godine odbacuje podnesak i detaljno navodi šta smatra nedostacima, mada to nisu nedostaci kakvi sprečavaju dalje postupanje. Inicijativni odbor je podnio i treću žalbu Vrhovnom sudu.
Zanemarivši argument da je u kontekstu građanske inicijative, Vrhovni sud utvrđen kao organ nadležan za sudsku zaštitu, uputio je inicijativni odbor da žalbu mogu da izjave Ministarstvu lokalne uprave i samopurave, ne pruživši pri tom nikakav osnov za njegovu nadležnost. Predostrožnosti radi, inicijativni odbor je uložio predhodno i žalbu pomenutom Ministarstvu koje je žalbu odbacilo zbog nenadležnosti, sa obrazloženjem da je nadležan upravo Vrhovni sud.
Od pоdrobno obrazložene žalbe inicijativnog odbora ogradili su se i Vrhovni sud i Ministaгstvo, pozivajući se na svoju nenadležnost. Vrhovni sud je čak i protivrječno, odbio prvu žalbu za nepropisno postupanje Opštine jer je inicijativa stigla u opštinu poštom, a time se stavio u nadležnost po ovom pitanju da bi se u narednim odlukama proglasio nenadležnim. Ovakva protivriječnost narušava pravnu sigurnost i ugrožava parvo na pravično suđenje.
Građanska inicijativa je vid neposrednog učešća građana upravljanju javnim poslovima, što potvrđuje i član l06. tačkа 3) Zakona о lokalnoj sаmоuрravi (,,Službeni glasnik Republike Srpske” broj 97/16). Kako je Vrhovni sud odbio nadležnost o odlučivanju u žalbi a u pravnom poretku Republike Srpske ne postoji drugostepeni organ za odlučivanje o ovom pitanju, svim građanima Vlasenice je ovim činom povrjeđeno pravo na djelotvoran pravni lijek i učešće u upravljanju javnim poslovima.
Imajući u vidu sve navedene činjenice kao i razvoj događaja, predloženo je Ustavnom sudu BiH da utvrdi da je inicijativnom odboru a i građanima Vlasenice, povrijeđeno pravo na pravično suđenje i da se ukine riješenje Vrhovnog suda te predmet vrati na ponovno i hitno odlučivanje.
Kakav će dalji ishod sudskih odluka biti, ostaje da vidimo. Jedno je sigurno, odustati nećemo.